Yaş ile omuz ekleminiz yıpranır veya artrit oluşur. Omuzun aşırı kullanılması da bu sorunu artırabilir. Belki de eklem, romatoid artrit gibi kronik bir hastalıktan dolayı hasar görmüş olabilir. Kötü bir düşmeyle omuzda yırtılma ya da kırık meydana gelmiş olabilir.

Ağrılı omuz kireçlenmesi omuz ekleminin baş ve yuva kısmındaki normal kıkırdak yüzeyinin bozulması ile oluşur. Aradaki kıkırdak kaybolduğunda kemikler birbirine sürtünür ve ağrı oluşur. Bu problemin oluşmasının sebepleri ;

  • Osteoartrit (Kireçlenme) : eklemin aşınmasıyla meydana gelir. Kıkırdak çatlar, yüzeyi pütürlü bir hal alır ve kemik yuvası da yıpranır. Sonunda yer yer kemik açığa çıkar (Şekil 1). Koruyucu kıkırdak yastığı olmayınca eklem sert ve ağrılı bir hal alır. Kolunuzu oynattığınızda, bir sürtünme ya da kolunuz yerinden çıkıyormuş duygusu yaşarsınız.
  • Romatoid artrit : kronik bir eklem hastalığıdır. Bu durumda sinovyum çoğalarak kıkırdağa yapışarak kıkırdağı tahrip eden enzimler çıkarır. Eklem kızarır, şişer ve ısı artışı olur. Ağrı boyuna ve kola yayılabilir. Zaman geçtikçe eklem katılaşır ve kullanılmayan kaslar zayıflar. Bu durumda kemik de tahrip olabilir.
  • Kırıklar : Açık kolunuzun ya da dirseğinizin üzerine düştüğünüzde kırık meydana gelebilir. Kol kemiğinin yuvarlak başı ve çıkıntılar kopar ve sonuçta kol kemiği parçalanmış olur. Omuz kırığı çok ağrı verir, morarır ve omuz deforme olmuş görüntüsü verir.
  • Avaskuler nekroz : Uzun sürelerle kortizon , alkol kullanımı ve bazı kırıklar dahil olmak üzere birçok neden, kemiğe giden kan akışını engelleyebilir. Böylece kemik ölür ve parçalanır. Bu durumda omuzda ağrı oluşur ve eklemin hareketi kısıtlanır.
  • Manşetin (Rotator) yırtılması : Eski manşet (rotator) yırtığı sonucunda ileri derecede artrit oluşabilir. Kemiğin yuvarlak başı akromiyono sürtündükçe eklemde ağrı, hareketlerde kısıtlılık ve güçsüzlük baş gösterir.

Giyinme, tuvalete çıkma ve yıkanma gibi günlük aktivitelere engel olan şiddetli omuz ağrısı, gece uykusunu önleyecek boyuttaki omuz ağrısı, omuzda hareket kaybı ve zayıflık gibi durumlarda total omuz protezi ameliyatına ihtiyaç duyulabilir. Ameliyatın uygulanabilmesi için bu semptomların nedeninin saptanmış ve iltihap önleyici ilaçlar, kortizon enjeksiyonları veya fizik tedavi gibi diğer tedavilerle çözüm bulunamamış olmaması gerekir.

Ameliyat ile eklemdeki kol kemiğinin üst ucundaki baş kısmı metal bir baş ile değiştirilir. Kürek kemiğindeki yuva kısmına ise düz, yeni bir plastik yüzey yerleştirilir (Şekil 2). Metal baş ve plastik yüzey yapısı neredeyse bütün omuz protezi implant sistemlerinin ortak özelliğidir. Kısmi omuz protezi, omuzdaki kol kemiğinin üst uç kırıklarında da uygulanabilir. Bu teknikle sadece humerusun (kol kemiğinin) eklemin baş kısmı değiştirilir.

Son yıllarda, yeni bir omuz protezi türü olan “ters omuz protezi” yöntemi artrit tedavisinde uygulanmaya başlanmıştır. Normal bir omuz ekleminde humerus kemiğinin (kol kemiği) baş kısmı kürek kemiği ucundaki çukur kısım içinde hareket eder. Bu ters dizayn sayesinde eklem uyumu sağlanır ve eklemin normal açısal değerler dışında hareket etmesi ve çıkık oluşma riski minimuma indirilmiş olur. Ters omuz protezi, yeni eklem yüzeylerine ihtiyaç duyulan ve rotator manşet kaslarının yırtık olduğu artrit ve yaşlı hastaların bazı kırık durumlarında ideal bir seçimdir.

Ameliyatın ardından kolu hareketsiz tutabilmek için çıkarılabilir kol askısı takılır. Protezin hareket ve stabilitesine bağlı olarak, ameliyattan bir gün sonra fizik tedaviye başlanabilir. protezin doğru yerleşip yerleşmediğini belirlemek için röntgen çekilir. Erken rehabilitasyon safhasında askı kullanımı, onarılan tendonların iyileşmesine yardımcı olur. Askı banyo yaparken ya da rehabilitasyon egzersizleri esnasında çıkarılabilir. Fizik tedavi programıyla omuz hareketliliği kolaylaşmaktadır.

Hasta, ameliyattan hemen sonra el ve bileğini kullanabilir. Basit kol ve omuz hareketlerine ameliyattan yaklaşık 6 hafta sonra başlanır. Sınırlama olmaksızın, kolun aktif olarak kullanımı ameliyattan yaklaşık 8 hafta kadar sonra başlanır. Masa başı işlere ameliyattan 2-3 hafta sonra başlanır. İlk 4 ayda ağır işler yapılması sakıncalıdır. Bu süre omuzun hareket, güç ve iyileşme seyrine bağlıdır.