Vücudun tüm yükü ayaklardadır. Durma ve yürüme eylemi esnasında bacaklar ile birlikte en önemli sorumluluğu üstlenen ayakların sağlığına ayrı bir özen göstermek gerekmektedir. Kimi ayak rahatsızlıkları sonradan edinildiği gibi kimileri de doğuştan gelen bozukluklar olabilmektedir.

Çocuklarda en sık görülen ortopedik sorunlardan biri olan düztabanlık; çoğu zaman ayak yük altındayken yani yere basarken ayak tabanının iç tarafında olması gereken arkın görülmemesi, arkadan bakıldığında topuğun dışa dönük durması ve tabanın tamamen yerle temas etmesi şeklinde kendini gösterir. Düztabanlık ayaklardaki ve alt bacaktaki dokular ve kemiklerle ilgilidir.

Çocuklarda 3 yaşına kadar görülebilir. Bunun en önemli nedeni, ayak tabanındaki yağ yastıkçıklarının ve ayak ile ayak bileğini tutan bağların henüz tam gelişmemiş olmasıdır. 8 yaşına gelindiğinde ayak şekli büyük oranda belli olur. Burada önemli nokta, düz tabanlığın hangi tipinin söz konusu olduğunun teşhis edilmesidir.

İki çeşit düz tabanlık vardır ;

  1. Esnek (flexible) düz tabanlık : Ayak boştayken taban kavisi görülür, yere basıldığında taban düzleşmesi olur. Genetik yatkınlık yoksa 8-10 yaşından sonra bu durum kendiliğinden düzelebilir.
  2. Sert (rijid) düz tabanlık : Ayak boştayken de, basarken de kavis oluşmaz. Ayak kemiklerinin aralarındaki uyumun bozulması sonucu ortaya çıkabilir ve tedavi edilmezse kalıcı problemlere yol açabilir.

Birçok anne babanın en büyük endişesi çocuklarının düz taban olmasıdır. 2 yaşına kadar çocuklarda düz tabanlık görülmesi %90 oranında olup, 10 yaşa kadar bu oran %4 lere kadar düşmektedir. Ebeveynlerin en çok merak ettiği çocuklarda düz tabanlık kaç yaşında belli olur sorusunun cevabı ise çocukların yere basma biçiminde saklıdır ve gözlem ile ortaya çıkar. Çocuklar yere bastığında daha belirgin hal alan düztabanlık ayak yere basmadığında kavis oluşuyor ise esnek düz tabanlık olarak anılır. Pek çok çocukta görülen çocuklarda düz tabanlık bu tipte olup zaman içerisinde ufak egzersizler ve yalın ayak yürüyerek kendi kendine kolaylıkla düzelmektedir.

Erken teşhis tedavi yöntemleri arasında ayakkabı değişikliği, ayakkabılarda tabanlık / ortez kullanılması, ağrı olduğu takdirde ağrıyı dindirmek amacı ile anti inflamatuar ilaçların alınması, daha şiddetli ağrıların olduğu durumlarda eklemlere kortikosteroid enjeksiyonu, çoğunlukla istirahat edilerek buz kompresyonu ile rahatlatma ve fizik tedavisi uygulamaları ilk seçenekler arasında yer almaktadır.

Ortopedik olduğu söylenen sert, esnek olmayan ve kısıtlayıcı özellikteki ayakkabılar çocuklarda gereksizdir hatta bazen zararlıdır da. Bu nedenle ailelerin çocuklarına ayakkabı seçerken uyması gereken kural; “sağlıklı ayak için normal ayakkabı, ortopedik sorunu olan ayak için ise ortopedik ayakkabıdır’’ şeklinde olmalıdır.

Ancak daha ilerlemiş bazı durumlarda ameliyat gerekebilmektedir. Böyle durumlarda yapılan uygulamalar ağrıyı hafiflettiği gibi kemik diziliminin gelişmesini de düzeltmektedir. Bu yüzden çocuklarda düz tabanlık durumunun erken teşhisi çok önemlidir.  Cerrahi müdahaleler ise ayak bileğinde (artrodez) füzyon (kemiklerin birleştirilmesi), kemiklerin kesilerek (osteotomi) biçimlendirilmesi ve doğru olarak dizilmesi, kemik çıkığının (eksizyon) çıkartılması, tendon kılıfının (sinovektomi) düzeltilmesi, tendon transferi ya da tendon uzatılarak yerinin değiştirilmesi uygulamalarıdır.

Doktorunuz ayağın tam kapsamlı bir röntgenini çektirerek uygun tedavi ya da cerrahi yöntemlerden birini ya da birkaçını önererek tedavi yoluna gitmeyi seçecektir.