İleri yaşla birlikte ayak başparmağında hareket kısıtlılığı, kemik çıkıntılar, ayakkabı giyememe gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Başparmağın hareketinin azalması durumuna sert parmak anlamına gelen Halluks Rigidus adı verilir. Ayak başparmağının, tarak kemiği ile parmak kemiği arasındaki kıkırdak dokusunun aşınması ve buna bağlı olarak eklem çevresinde kemik çıkıntılar oluşması parmak hareketini kısıtlar ve başparmakta ağrıya sebep olur.

Başparmakta kıkırdak aşınması (halluks rigidus) nedenleri aşağıda sıralanmıştır:

  • Osteoartrit (kireçlenme)
  • Eklemi ilgilendiren parmak kırıkları ve ciddi yaralanmalar
  • Romatizmal hastalıklar
  • Kötü ayakkabı seçimi
  • Gut hastalığı (kanda ürik asit yüksekliğine bağlı yumuşak doku kireçlenmesi)

Başparmak sertliği (halluks rigidus) teşhisi hastada ayakkabı giyememe, parmak üzerinde ele gelen ağrılı kemik çıkıntısı, parmağa yayılan ağrı ve şişlik, bazen de uyuşma ve parmak ucunda yürüyememe, yürüme ve koşma da zorluk şikayetlerine sebep olur.

Radyolojik incelemede (özellikle basarak çekilen bir filmde) eklem yüzeyi, kıkırdak kalınlığı, oluşan kemik çıkıntıların yeri ve boyutları incelenir.

Radyolojik inceleme sadece başparmak eklemi için değil tüm ayağın basış şeklinin de değerlendirilmesine, ayrıca kemiklerde olabilen kistler ve kitleler gibi diğer sorunların da tanınabilmesine yardımcı olur.

Tedavi: Hastadaki yakınma ve kıkırdak aşınmasının durumuna göre tabanlık, uygun ayakkabı seçimi ve gerekiyorsa ayak bileği çevresi kasların esnetilmesi ilk basamak tedavide yer alır.

Kıkırdak aşınmasının ileri düzeyde olmadığı, eklem hareketinin ağrılı olduğu ve kemik çıkıntıların ayakkabı giymeyi zorlaştırdığı hastalarda eklemin cerrahi yöntemlerle temizlenmesi, kemik çıkıntıların tıraşlanması ve yumuşak dokuların gevşetilmesi hastalarda yüz güldürücü sonuçlar verir.

Eklem kıkırdağının tamamen aşındığı, parmak hareketlerinin çok kısıtlandığı ya da ileri derecede ağrılı olduğu hastalarda kabul gören en ideal tedavi, kemiklerin birbirine sürtmemesi ve parmağın uygun pozisyonda kalması için eklem kıkırdaklarının temizlenip kemiklerin birbirlerine sabitlenmesi (eklemin dondurulması) işlemidir.

Eklemin dondurulması (artrodez) ameliyatı birçok hasta için korkutucu görünse de uygun hastaya uygun şekilde yapılan bir operasyon ile ağrının kalıcı olarak geçirilmesi ve kişinin daha rahat yürüyebilmesi sağlanabilmektedir.

Başparmak protezleri ise hareketi koruyan diğer bir seçenektir.

Doktorunuz en uygun tedaviyi ve sonuçlarını sizinle paylaşacaktır.